AHÞAP ÇATI KONSTRÜKSÝYON UYGULAMALARI

Ahþap Çatýlar ve Ahþap Çatý Elemanlarý

Ahþap malzemelerden imal edilen bu çatýlarýn elemanlarý birbirlerine geçme, çivi ve blonlarla baðlanýrlar. “Oturtma” ve “Asma” Ahþap çatý olmak üzere iki þekilde imal edilmektedirler.
Býrakma Kiriþleri: Asma çatýlarda makaslarýn açýlmaya karþý zorlanmalarýný önleyen elemanlardýr. Betonarme döþeme üzerine oturan býrakma kiriþleri, oturtma çatýlarda da duvar, kiriþ ya da mesnetler üzerine oturur ve ayni ismi alýrlar. Kesitleri çoðunlukla 8×14, 8×16, 10×16 ve 14×20 cm. alýnýr; tek ya da çift parça yapýlýrlar.
Yastýk Kiriþleri: Çatý makaslarýndan býrakma kiriþlerine gelen yükler yastýk kiriþlerine, oradan da kiriþ veya döþemeye aktarýlýr. Duvar, kiriþ veya döþemeye geniþ yüzeyleriyle oturan yastýk kiriþleri 5×10, 8×16 ve 10×20 cm. kesitlerinde olurlar ve blonlar ya da baðlantý demirleriyle baðlanýrlar.
Dikmeler: Aþýklardan aldýklarý yükleri duvar, kiriþ veya döþemeye aktaran düþey ve genelde kare kesitli (8×8, 10×10, 12×12 cm.) elemanlardýr.
Aþýklar: Merteklerin yükünü taþýyan yatay elemanlar (kiriþler) olup; saçak üzerine oturan “Damlalýk Aþýðý”, saçakla mahya arasýna oturan “Orta Aþýk” ve mahyada “Mahya Aþýðý” isimlerini alýrlar. Aþýklar yüklerini yerine göre dikmelere, askýlara, duvar ya da kiriþlere veya döþemelere verirler. 10×14, 12×16, 14×18 cm. kesitlerinde olur ve 2.00 – 2.50 m. aralýklarla yerleþtirilirler.
Göðüslemeler: Dikmelerden aþýklara doðru 45 açýyla çakýlan desteklerdir. Çatýdaki boyuna yönde hareketleri önler ve dikmeler arasýndaki açýklýðý azaltýrlar. Genelde 8×8, 8×10, 5×10 ve 6×12 cm. kesitlerinde imal edilirler.
Payandalar: Asma çatýlarda dikmelerden gelen yükleri alýp býrakma kiriþlerindeki düðüm noktalarýna ileten eðimli çubuklardýr ve kesitleri 8×14 ile 10×18 cm. arasýnda deðiþir.
Yanlamalar: Asma çatýlarda aþýklardan dikmelere gelen yükleri alýp duvarlara ileten ve payandalara benzeyen (ayni kesitlerde) çubuklardýr.
Kuþaklar: Ayni çatý makasý üzerindeki dikmeler, aþýklar, yanlama ve mertekleri her iki yüzeyden birbirlerine baðlayan elemanlardýr. Baðlandýklarý parçalara “kertme” ile geçer birleþim noktalarýný kuvvetlendirirler 5×10, 5×20 cm. en kesitinde olurlar. Rüzgar Kiriþleri: Çatý makaslarýnýn, rüzgar ve diðer yatay yükler altýnda devrilme ve deformasyon- larýný önlemek üzere çatýnýn her iki baþýndaki ilk iki ve son iki makas arasýna çaprazlama olarak çakýlan kiriþlerdir. Küçük çatýlarda mertek altlarýna çakýlan “Baðlantý Kiriþleri” de ayni görevi görürler. 5×10 veya 10×10 cm. kesitinde yapýlýrlar.
Mertekler: Aþýklar üzerine oturan ve örtü altý kaplamasýna gelen yükleri alan eðik elemanlardýr. Kesitleri,1þ 5×8, 5×10, 6×10 ve 6×12 cm. olup 40 – 60 cm. aralýklarla yerleþtirilirler.
Yardýmcý Parçalar: Çatý elemanlarýnýn birbirleriyle baðlantýlarýný saðlamak için kullanýlan bað ve aský demirleri, blonlar, çatý eðimini azaltmak için kullanýlan “çelik” adi verilen parçalardýr. Saçak kýsmýnda merteklerin önüne çakýlan çelikler, burada eðimi azaltarak eriyen kar ve buzlarýn aþaðýya kayarak oluklara zarar vermesini önlerler.
Örtü Altý Kaplamasý: Üzerine çatý örtüsünün döþendiði yüzey olup iki þekilde yapýlýrlar.
Merteklerin üzerlerine örtü malzemesinin boyutlarýna göre uygun aralýklarla 2.5 ,2×5 veya 3 ,2x 5 cm. kesitli yatay çýtalar çakýlýr. Üzerlerine de kiremit gibi örtü elemanlarý konulmak ve baðlantýlar tel ile yapýlmak suretiyle gerçekleþtiler. Kiremitler, altlarýndaki týrnaklar ve üzerlerindeki tel baðlama deliklerinin aralýklarýna uygun olarak döþenmelidir.
Merteklerin üzerlerine 2.0 – 2.5 cm. kalýnlýðýnda ve 10 – 20 cm. eninde tahtalar çakýlarak tüm çatý yüzeyi kapatýlýr. Daha sonra yüzey rüberoit gibi bir su yalýtým gereciyle kaplanýr ve onun üzeri de çatý örtüsüyle kaplanýr. Örtünün örtü altý kaplamasýna baðlantýsý tel,çivi,vida veya cývatayla yapýlýr.
Çatý Örtüsü: Yaðmur ve kar sularýný sürekli olarak dere ve oluklara aktararak çatýyý kuruda tutan, rüzgar, sýcak ve soðuk gibi dýþ etkilerden çatýyý koruyan gereçlerdir. Bu gereçler çoðunlukla, kiremit, eternit, bakýr veya galvanizli sac, metal kiremit, titanyum çinko ve arduvaz gibi su geçirmeyen malzemelerden oluþurlar.

kaynak:Ýnþaatbölümü.com